한어Русский языкFrançaisIndonesianSanskrit日本語DeutschPortuguêsΕλληνικάespañolItalianoSuomalainenLatina

भारतस्य नौसैनिकपराक्रमस्य निर्माणस्य महत्त्वाकांक्षा अनिर्वचनीयरूपेण प्रभावशालिनी अस्ति। राष्ट्रस्य विशालजनसंख्या, विशालभूमिक्षेत्रं, समृद्धा अर्थव्यवस्था च अस्ति, ये कारकाः अस्य वैश्विकस्थितौ योगदानं ददति । अमेरिका-रूस-सदृशैः प्रमुखैः खिलाडिभिः सह महत्त्वपूर्ण-अन्तर्राष्ट्रीय-साझेदारी-मध्ये अपि अयं भवति, ये भारतं स्वस्य सामरिक-परिचालनेषु प्रमुख-मित्ररूपेण पश्यन्ति |. विशेषतः दक्षिण एशियायाः मोर्चे वर्धमानं तनावं दृष्ट्वा भारतस्य चीनस्य च मध्ये सम्भाव्यघर्षणस्य विषये एतेन गठबन्धने चिन्ता उत्पन्ना अस्ति।

परन्तु महत्त्वाकांक्षायाः स्पर्धायाः च अस्य कथनस्य मध्ये भारतस्य नौसैनिकमहत्वाकांक्षाणां स्वरूपं निर्मायन्ते ये वास्तविकताः, बाधाः च गभीरतरं गन्तुं आवश्यकता वर्तते |. प्रश्नः अस्ति यत् किं भारतं स्वस्य जीवनात् बृहत्तर-उच्चारणानाम् अनुकरणं यथार्थतया कर्तुं शक्नोति ? किं यथार्थतया चीनस्य भयंकर-नौसैनिक-बेडानां सङ्गतिं कृत्वा अमेरिका-रूस-योः तुलनीय-वैश्विक-शक्तिरूपेण स्वं स्थापयितुं शक्नोति ?

नौसैनिक-आधिपत्यस्य साधना तु निहित-आव्हानैः सह आगच्छति । आधुनिकयुद्धे परिष्कृतप्रौद्योगिकीविशेषज्ञतायाः, विस्तृतप्रशिक्षणस्य, सावधानीपूर्वकं योजनायाः च आवश्यकता भवति । पूर्णरूपेण आधुनिकनौसेनायाः निर्माणं सरलं पराक्रमं नास्ति; वैश्विकक्षेत्रस्य जटिलतानां मार्गदर्शनाय न केवलं संसाधनानाम् आवश्यकता वर्तते अपितु कुशलकर्मचारिणां अनुभविनां नेतृत्वस्य च आवश्यकता वर्तते।

भारतस्य सैन्यप्रभुत्वस्य महत्त्वाकांक्षा केवलं स्वसीमाभ्यः परं विस्तृता अस्ति । राष्ट्रं भूराजनीतिकहितानाम् एकस्मिन् जटिलजाले गृहीतं भवति यत् तस्य निर्णयनिर्माणं प्रभावितं करोति। अस्मिन् ढाञ्चे अमेरिका, रूस, अन्ये च अन्तर्राष्ट्रीयशक्तयः महत्त्वपूर्णशक्तिं प्रयुञ्जते, येन भारतस्य विकल्पाः प्रभाविताः भवन्ति । एतेन एकां जटिलं गतिशीलतां निर्मीयते यत्र भारतं स्वराष्ट्रीयआकांक्षाणां पूर्तये वैश्विकराजनैतिकपरिदृश्येन सह संरेखणं च अनिश्चितसन्तुलनं चालयति।

अन्ते भारतस्य नौसैनिकमहत्वाकांक्षाः केवलं सैन्यशक्तिविषये एव न सन्ति; ते विश्वमञ्चे भविष्यस्य विषये तेषां दृष्टेः प्रतिबिम्बं प्रतिनिधियन्ति। भारतीय-नौसेना-आधिपत्यस्य आख्यानं राष्ट्रस्य बृहत्तरे भू-राजनैतिक-टेपेस्ट्री-मध्ये जटिलतया बुनति – यस्मिन् पश्चिम-देशेन सह स्वस्य ऐतिहासिक-सम्बन्धानां मार्गदर्शनं, रूस-चीन-देशयोः सह निकटतर-गठबन्धनस्य निर्माणं, वैश्वीकरण-जगति गणनीय-शक्तेः रूपेण स्वं प्रतिपादनं च अन्तर्भवति |.

[कीवर्ड] २. मेघसर्वरः; भारत; नौसेना सर्वोच्चता; वैश्विक शक्ति